Radicaal: De Heilzame Rebellie van Franciscus en het Sjamaanse Pad

Het Vergiftigde Woord “Radicaal”

Het woord ‘radicaal’ is in onze tijd vergiftigd. Dagelijks horen we het in samenhang met uiterste ideologieën, politieke extremisme en fundamentalisme. Denk hierbij aan historische figuren zoals Franciscus van Assisi, die werkelijk radicaal was in zijn benadering van geloof en eenvoudige levensstijl. Want radicaal rechts probeert wanhopig onze moderne democratie terug te brengen naar een voorbije wereld – een middeleeuwse mannenwerkelijkheid die als mummies in formaline liggen.

Terug naar de wortel

Toch hoeft radicaal niet destructief te zijn. Integendeel: radicaal kan ook betekenen: terugkeren naar de wortel, naar het wezenlijke, naar wat waar is. Immers, het woord komt van het Latijnse ‘radix’ – wortel. Daarom gaat de echte radicaal terug naar het fundament, naar datgene wat vast staat.

Franciscus van Assisi: Een Radicale Humanist

Franciscus van Assisi was misschien wel een van de radicaalste humanisten die ooit heeft geleefd. Want niet omdat hij destructief was, maar omdat hij alles wat zijn maatschappij waardevol achtte – rijkdom, status, comfort – opzij duwde voor iets waarachtigs: de naakte waarheid dat we broeders en zusters zijn van alle wezens.

Alles opgeven voor waarheid

Op zijn sterfbed schreef hij: ‘En toen stapte ik uit de wereld,’ – een gebaar van absolute reinheid. Daardoor begreep hij iets wat we nog altijd niet willen begrijpen: dat we niet boven de natuur staan, maar ermee vervlochten zijn als waterdruppels in dezelfde stroom.

Het Loflied op de Schepselen

In zijn Cantico delle Creature, zijn Loflied op de Schepselen, dankt Franciscus zijn Schepper voor de zon, de maan, de wind, het water, het vuur, de aarde, de vruchten en bloemen. Bovendien dankt hij voor alle wezens die leven en sterven.

De mens als broer en zus, niet als heerser

Daarin neemt de mens slechts een bescheiden plaats in – niet als heerser, maar als één schepsel onder vele. Deze gedachte was radicaal in zijn tijd, en ze is het nog steeds. Immers, ze wekt verzet op bij degenen die graag boven alles staan.

Franciscus in Mijn Sjamaanse Reis

Toevallig – of misschien helemaal niet toevallig – speelt Franciscus een bijzondere rol in mijn sjamaanse leven.

De Adelaar en de Franciscaanse Monnik

De eerste keer dat ik in geleide meditatie contact maakte met de Adelaar, mijn totem dier, was onder leiding van een Franciscaanse monnik. Dit gebeurde lang voordat ik me diep in het sjamanisme verdiepte. Daarom was het een moment van zuivering, van herkenning.

Assisi en de Diepere Betekenis

Jaren later, na het boek De Diepe Vreugde van Manifestatie van Loucas van den Berg, maakte ik een reis naar Assisi. Want ik wilde naar de plek waar Franciscus leefde en begraven ligt. Daar begreep ik het voluit. De Franciscaanse geest en de sjamaanse roeping spraken dezelfde taal.

De Sjamaan en Franciscus: Dezelfde Taal

Franciscus en de sjamaan spreken dezelfde taal – de taal van een wereld zonder scheidslijnen.

Contact met het Ongeziene

Want een sjamaan maakt contact met de essentie van het ongeziene, met de spiritistische laag van de werkelijkheid. Daarbij roept hij de geesten op van alle schepselen: vogel en wolf, boom en berg. Hij maakt geen onderscheid.

Franciscus deed hetzelfde. Daarom omarmde hij de melaatse, sprak hij tot de vogels, en kusten de lepralijders. In alles zag hij God werkzaam.

Evenwicht Herstellen

Radicaal betekent in zijn kern: in contact treden met wat wezenlijk is. Daarenboven betekent het: evenwicht herstellen. De sjamaan doet dit door het contact met de ongeziene geestelijke wereld. Aldus herstelt hij het evenwicht tussen de zichtbare en onzichtbare realiteit, tussen mens en natuur, tussen wat genomen en wat gegeven.

Franciscus deed dezelfde werk – hij herstelde de verbroken band tussen ons en de schepping. Beide waren rebellen tegen hun tijd, omdat beiden begrepen wat onze maatschappij ontkennen wil.

Radicaal Reclaimen

Van Vernietiging naar Genezing

Misschien is het moment aangebroken om het woord ‘radicaal’ terug te claimen. Immers, we moeten het niet langer als woord van vernietiging zien, maar als woord van terugkeer. Radicaal als genezing. Want eigenlijk hebben we geen nieuw systeem nodig – we hebben nodig wat Franciscus al begrepen had.

We zijn één familie. Wij en de adelaar. Wij en de wolf. Wij en de aarde zelf.